Η περιφερική αποφρακτική αρτηριοπάθεια ή περιφερική αρτηριακή / αγγειακή νόσος είναι μία κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από την μειωμένη ροή αίματος στα κάτω άκρα λόγω εναπόθεσης αθηρωματικής πλάκας στο εσωτερικό των περιφερικών αρτηριών που είναι η αορτή, οι λαγόνιες, οι μηριαίες, οι ιγνυακές και οι κνημιαίες. Το αποτέλεσμα είναι η σταδιακή στένωση ή η απόφραξη αυτών των αρτηριών, με συνέπεια την κακή οξυγόνωση και την κακή θρέψη των κάτω άκρων.
Παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη περιφερικής αποφρακτικής αρτηριοπάθειας:
Τα συνηθέστερα συμπτώματα της περιφερικής αποφρακτικής αρτηριοπάθειας
Στο πρώτο στάδιο, όταν αρχίζει να δημιουργείται η αθηρωματική πλάκα, ο ασθενής δεν νιώθει κάποια ενόχληση. 'Οσο αυξάνεται η αθηρωματική πλάκα, ο ασθενής περνάει στην επόμενη φάση που αρχίζει να βιώνει την διαλείπουσα χωλότητα, τον πόνο δηλαδή του πάσχοντος άκρου κατά την βάδιση, ο οποίος όμως εξαφανίζεται κατά την ξεκούραση. Τα συμπτώματα σε αυτό το στάδιο συνήθως είναι μούδιασμα, μυρμήγκιασμα, κράμπες, κάψιμο, πόνος στα πόδια ή στα δάχτυλα των ποδιών.
Σε πιο προχωρημένο στάδιο, περνάμε στην κατάσταση της κρίσιμης ισχαιμίας, κατά την οποία η ροή του αίματος στα κάτω άκρα είναι ιδιαίτερα περιορισμένη, με αποτέλεσμα την ύπαρξη πόνου στα πόδια ή στα δάχτυλα των ποδιών ακόμα και στην φάση της ηρεμίας αλλά και πολλές φορές την εμφάνιση πληγών. Αν δεν υπάρξει βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος τότε μπορεί να δημιουργηθεί νέκρωση των ιστών (γάγγραινα) με αποτέλεσμα των ακρωτηριασμό του μέλους.
Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα με την κατάλληλη θεραπεία, εκτός από τον κίνδυνο απώλειας του κάτω άκρου, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου ή εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Αφού ληφθεί το πλήρες ιατρικό ιστορικό του ασθενούς η διάγνωση της περιφερικής αρτηριακής νόσου γίνεται με:
Παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη περιφερικής αποφρακτικής αρτηριοπάθειας:
- Ηλικία. Η συχνότητα εμφάνισης αυξάνεται μετά την ηλικία των 60.
- Φύλο. Είναι συχνότερη στους άνδρες από ότι στις γυναίκες.
- Υπέρταση
- Παχυσαρκία
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Κάπνισμα
- Χοληστερόλη
- Υπερομοκυστεϊναιμία
- Οικογενειακό ιστορικό
Τα συνηθέστερα συμπτώματα της περιφερικής αποφρακτικής αρτηριοπάθειας
Στο πρώτο στάδιο, όταν αρχίζει να δημιουργείται η αθηρωματική πλάκα, ο ασθενής δεν νιώθει κάποια ενόχληση. 'Οσο αυξάνεται η αθηρωματική πλάκα, ο ασθενής περνάει στην επόμενη φάση που αρχίζει να βιώνει την διαλείπουσα χωλότητα, τον πόνο δηλαδή του πάσχοντος άκρου κατά την βάδιση, ο οποίος όμως εξαφανίζεται κατά την ξεκούραση. Τα συμπτώματα σε αυτό το στάδιο συνήθως είναι μούδιασμα, μυρμήγκιασμα, κράμπες, κάψιμο, πόνος στα πόδια ή στα δάχτυλα των ποδιών.
Σε πιο προχωρημένο στάδιο, περνάμε στην κατάσταση της κρίσιμης ισχαιμίας, κατά την οποία η ροή του αίματος στα κάτω άκρα είναι ιδιαίτερα περιορισμένη, με αποτέλεσμα την ύπαρξη πόνου στα πόδια ή στα δάχτυλα των ποδιών ακόμα και στην φάση της ηρεμίας αλλά και πολλές φορές την εμφάνιση πληγών. Αν δεν υπάρξει βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος τότε μπορεί να δημιουργηθεί νέκρωση των ιστών (γάγγραινα) με αποτέλεσμα των ακρωτηριασμό του μέλους.
Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα με την κατάλληλη θεραπεία, εκτός από τον κίνδυνο απώλειας του κάτω άκρου, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου ή εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Αφού ληφθεί το πλήρες ιατρικό ιστορικό του ασθενούς η διάγνωση της περιφερικής αρτηριακής νόσου γίνεται με:
- Εξετάσεις αίματος
- Μέτρηση σφυροβραχιόνιου δείκτη πίεσης (αναίμακτος έλεγχος Doppler αγγείων)
- Έγχρωμο υπερηχογράφημα ροής Doppler (υπερηχογράφημα triplex)
- Ψηφιακή αφαιρετική αγγειογραφία (DSA, Digital Subtraction Angiography)
- Αξονική αγγειογραφία (CTA, Computerized Tomographic Angiography)
- Μαγνητική αγγειογραφία (MRA, Magnetic Resonanse Angiography)
- Διακοπή του καπνίσματος
- Αντιμετώπιση της υπερλιπιδαιμίας
- Ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης
- Ρύθμιση του σακχάρου και επαναφορά στα φυσιολογικά επίπεδα
- Αλλαγή των διατροφικών συνηθειών
- Άσκηση
- Φαρμακευτική αγωγή (συνήθως ασπιρίνη)
- Την χειρουργική αγγειοπλαστική με ή χωρίς τοποθέτηση μεταλλικού stent (ενδονάρθηκας)
- Την χειρουργική παράκαμψη (bypass)