Ουρικό Οξύ και Ουρική Αρθρίτιδα - Τι Δηλώνουν τα Αυξημένα Επίπεδα στο Αίμα;

Το ουρικό οξύ είναι το τελικό προϊόν του μεταβολισμού των πουρινών. Οι πουρίνες, οι οποίες διασπώνται για να σχηματίσουν το ουρικό οξύ, είναι χημικές ενώσεις που περιέχουν άζωτο και προέρχονται τόσο από ενδογενείς πηγές (βρίσκονται στα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού) όσο και από εξωγενείς πηγές (μπορεί να προσληφθούν και από τροφές όπως το κόκκινο κρέας, τα θαλασσινά, τα ζαχαρούχα ποτά, τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη και τα αλκοολούχα ποτά).

Το ουρικό οξύ αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα αντιοξειδωτικά του ανθρώπινου οργανισμού. Παράγεται κυρίως από το ήπαρ, τους νεφρούς και το λεπτό έντερο. Η απέκκριση του από το σώμα μας γίνεται από τους νεφρούς μέσω των ούρων, των κοπράνων και του ιδρώτα. Περίπου το 70% αποβάλλεται από τους νεφρούς ενώ σχεδόν το υπόλοιπο από τα κόπρανα.

 Τα φυσιολογικά επίπεδα του ουρικού οξέος είναι:

• Γυναίκες (2,5 - 6 mg / dl)
• Άνδρες (3,5-7,2 mg / dl)
• Παιδιά (2,5 - 5 mg / dl)

Αυξημένη πρόσληψη ή παραγωγή πουρινών αλλά και διάφορες παθολογικές καταστάσεις παίζουν καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση των επιπέδων του.

Υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα προκαλούν μία κατάσταση που είναι γνωστή ως Υπερουριχαιμία η οποία μπορεί να οδηγήσει σε άλλες επώδυνες καταστάσεις όπως η ουρική αρθρίτιδα, πέτρες στους νεφρούς και νεφρική ανεπάρκεια.

Η Υπερουριχαιμία μπορεί να προκληθεί είτε λόγω αυξημένης παραγωγής ουρικού οξέος είτε μειωμένης απέκκρισης. Συνδέεται με την παχυσαρκία, τη δυσλιπιδαιμία, το μεταβολικό σύνδρομο, την νεφρική ανεπάρκεια, τα εγκεφαλικά επεισόδια, την ισχαιμική καρδιακή νόσο και την αυξημένη αρτηριακή πίεση.

Η ουρική αρθρίτιδα αναπτύσσεται λόγω της υψηλής συγκέντρωσης ουρικού οξέος στο αίμα, το οποίο σχηματίζει κρυστάλλους άλατος (ουρικού μονονατρίου) στους ιστούς αλλά και μέσα και γύρω από τις αρθρώσεις. Προσβάλλει συχνότερα τους άνδρες από ότι τις γυναίκες και συχνότερα άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών.

Αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα μπορεί να οφείλονται σε:

• Αυξημένη κατανάλωση τροφών πλούσιων σε πουρίνες
• Αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Διαβήτη
• Χρόνια μυελογενή λευχαιμία
• Χημειοθεραπεία
• Παρενέργειες φαρμάκων
• Αυτοάνοσα νοσήματα

Χαμηλά επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα μπορεί να οφείλονται σε:

• Δίαιτα χαμηλή σε πουρίνες
• Νόσο του Wilson
• Ηπατική νόσος
• Σύνδρομο Fanconi
• Σύνδρομο ακατάλληλης αντιδιουρητικής ορμόνης
• Διάφορες μορφές καρκίνου

Τα συμπτώματα της ουρικής αρθρίτιδας, πολλές φορές, μπορεί να είναι σιωπηλά (ασυμπτωματική) αλλά τις περισσότερες φορές έχουμε ερεθισμό, πρήξιμο και πόνο στις αρθρώσεις. Συνήθως εμφανίζεται στην πρώτη μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση, στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού και γι αυτό είναι γνωστή και ως "ποδάγρα". Είναι αρκετά πιθανό να αναπτυχθεί σε πολυαρθρική αρθρίτιδα και να επηρεάσει και άλλες αρθρώσεις όπως τον αστράγαλο, το γόνατο, τον αγκώνα, τον καρπό και τα δάχτυλα.

Η διάγνωση για την ουρική αρθρίτιδα γίνεται με φυσική και κλινική εξέταση, αφού προηγηθεί πλήρης λήψη του ιατρικού ιστορικού του ασθενούς και περιλαμβάνει εξετάσεις αίματος, ούρων, λήψη αρθρικού υγρού, ακτινολογικό έλεγχο, μαγνητική τομογραφία, υπερηχογράφημα και σπινθηρογράφημα οστών.

Η θεραπεία που ακολουθείται περιλαμβάνει αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες με αποφυγή κατανάλωσης τροφών μεγάλης περιεκτικότητας σε πουρίνες, αποφυγή οινοπνευματωδών ποτών, απώλεια βάρους και σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις φαρμακευτική αγωγή με την χορήγηση φαρμάκων για την μείωση της παραγωγής ουρικού οξέος ή για την αύξηση της αποβολής του από τους νεφρούς. Συνήθως χορηγούνται μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα ενώ θεραπεία δεύτερης επιλογής αποτελούν τα κορτικοστεροειδή. Τα πιο γνωστά φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι η κολχικίνη, η αλλοπουρινόλη, η προβενεσίδη και η φεμπουξοστάτη.

Τροφές πλούσιες σε πουρίνες είναι: η ρέγκα, οι σαρδέλες, τα μύδια, τα γλυκάδια, το αρνί, το μοσχάρι, το μπέικον, το συκώτι, ο μπακαλιάρος, η πέστροφα.